Parafia

Nasza Historia

Kapucyni zostali sprowadzeni do Łomży roku 1763 przez braci księdza Józefa Trzaskę, kanonika płockiego i Hilarego Trzaskę, sędziego ziemskiego łomżyńskiego. Miejscem osiedlenia zakonników stała się Popowa Góra. Tam został wzniesiony klasztor wg projektu kapucyna z Węgier Emeryka z Naydorfu w latach 1770 – 1772 i obecny barokowy kościół Matki Bożej Bolesnej w latach 1788 – 1789. Do budowy zużyto cegły z rozebranego w 1765 r. kościoła św. Wawrzyńca w Starej Łomży. Kościół jest niewielki, bez naw i witraży, z posadzką z mozaiki marmurowej, kryty rzadko spotykanym łupkiem dachowym. Wewnątrz znajduje się jeden ołtarz główny i trzy boczne. (Ołtarze w stylu barokowym pochodzą z warsztatu Jana Żołdykowskiego, snycerza łomżyńskiego. Na uwagę zasługuje umieszczony w ołtarzu głównym obraz Matki Bożej Bolesnej, wykonany przez Szkota Sylwestra Mirysa, na koszt Jana Klemensa Branickiego z Białegostoku. Ciekawy jest również obraz św. Franciszka z 1770 r., namalowany przez Polaka Szymona Czechowicza, zwanego polskim „Fra Angelico”. Obrazy św. Antoniego i św. Feliksa pochodzą z 1844 r. W podziemiach kościoła pochowany jest ksiądz Beniamin Szymański, biskup siedlecki, usunięty przez cara z diecezji po powstaniu styczniowym. W ciągu ostatnich lat dokonano remontu kościoła, zmieniono posadzkę z cementowej na marmurową oraz wykonano w kaplicy trzy marmurowe ołtarze. Z prawej strony przylega kaplica z 1859 r. z drewnianym krzyżem z XVIII w. pochodzącym z kościoła jezuitów w Płocku. Na uwagę zasługuje umieszczona po prawej stronie koło drzwi wejściowych tablica marmurowa, poświęcona pamięci Floriana hr. Tyszkiewicza, chorążego gwardii rosyjskiej, który zginął pod Łomżą w 1831 r., oraz z tej samej strony w pobliżu głównego ołtarza tablica – nagrobek marmurowy Leopolda Staniszewskiego, marszałka, posła i sędziego ziemi łomżyńskiej zm. w 1843 r. Tuż obok stoi gmach dawnego Kolegium św. Fidelisa, zbudowany wg projektu wybitnego architekta Stefana Szyllera w latach 1924 – 1925. Obecnie mieści się tu Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego.

Franciszkańska wspólnota kapucynów od osiedlenia się w 1763 r. w Łomży, bez przerwy wpisuje się czynnie w historię tego miasta i całej Ziemi Łomżyńskiej. Zakonnicy oficjalnie zwą się braćmi mniejszymi kapucynami, a powszechnie bywają nazywani ojcami lub braćmi kapucynami, natomiast w łomżyńskich stronach ludność nazywa ich po prostu kapucynkami, względnie braciszkami. Świadczy to wymownie o mocnej więzi między klasztorem i środowiskiem. Ponadto konwent jako budowlany obiekt jest bardzo malowniczo położony: od północnej strony miasta, nad Narwią, na wzgórzu nazywanym niegdyś Popową Górą, gdzie dawniej wznosił się średniowieczny murowany kościół z dobudowanym doń drewnianym klasztorem mniszek benedyktynek, dopóki one nie przeniosły się do dzielnicy w południowej części Łomży. Osiemnastowieczna konstrukcja świątyni i klasztoru jest cennym zabytkiem sakralnym i prawdziwą ozdobą miasta. Mieści się też tutaj ośrodek ożywionej religijnej i społecznej działalności. W artykule przedstawiamy w skrócie, obecnie dosyć dobrze znane – poza historią współczesną – dzieje łomżyńskiego klasztoru kapucynów.

W połowie XVIII w. polscy kapucyni próbowali założyć nowe placówki w północnej części Polski i na Litwie. Najbardziej realne możliwości ku temu zarysowały się w Łomży, 0 czym zostali powiadomieni przez Mikołaja Kraszewskiego, opata kanoników regularnych w Czerwieńsku n/Wisłą. Mianowicie siostry benedyktynki rozpoczęły budowę konwentu na nowym miejscu, zaś stary klasztor wraz z kościołem i całą posesją postanowiły odsprzedać. Do porozumienia w tej sprawie doszło w 1726 r. pomiędzy kapucynami Kazimierzem z Doloplazów (Jakub Zdarzil), Morawianinem i Krzysztofem z Wąsosza (Paweł Danowski) a ksienią benedyktynek Gertrudą Kostewiczówną, która przyjęła niską odpłatę w postaci sześciu tysięcy polskich florenów. Uiścili ją pozyskani dla fundacji kapucyńskiej ksiądz Józef Konstanty Trzaska (+ 1774), kanonik, proboszcz w Kleczkowie oraz jego brat Hilary Feliks Trzaska (+ 1785), chorąży ziemi łomżyńskiej. Zgodnie z wymogami prawa kościelnego pozwolenia na osiedlenie się kapucynów w Łomży udzielił biskup ordynariusz płocki Hieronim Antoni Szeptycki, który już wcześniej zezwolił na podobną fundację w Kolnie, kierując się głównie względami duszpasterskimi. Nikt z Łomży ani z okolicy nie wyraził sprzeciwu na podany do publicznej wiadomości zamiar biskupa założenia tu kapucyńskiego konwentu. Pozwolenie królewskie nie było potrzebne, ponieważ posiadłość benedyktyńska od dawna była własnością kościelną. Z upoważnienia przełożonego prowincjonalnego kapucynów ojciec Krzysztof z Wąsosza, pierwszy przełożony nowej placówki, w krótkim czasie doprowadził sprawę fundacji do szczęśliwego końca. Akta kontraktu kupna – sprzedaży posiadłości benedyktynek zostały urzędowo potwierdzone przez Kurię Biskupią w Płocku i odpowiednie władze cywilne w Łomży. Biskupi dekret erekcji klasztoru został wydany 28 października 1763 r.; jest to data oficjalnego osiedlenia się kapucynów w Łomży, którzy odtąd nieprzerwanie tutaj rezydują.